Depresyonun Beden Dili

-Nasılsın?

-İyiyim…

-Nasıl Gidiyor?

-İyi gidiyor…

-Ne haber?

-İyilik senden ne haber?

Günlük iletişimi bu konuşmalarla başlatırız. Karşılaştığınız kişiler de size genelde bu cevapları verir. Karşınızdaki insanın depresyonda olup olmadığını ona nasıl olduğunu sorarak anlamak genellikle zordur. Olan bir arkadaşınız da size aynı cevapları verebilir ancak karşınızdakinin beden dilinde göreceğiniz bazı göstergeler onun depresif bir durumda olduğunun kanıtı olabilir. Beden dili bu konuda pek yanılmaz…

Şüphesiz hepimiz olumsuz duygular hissederiz. Her beş kişiden birinin hayat boyu mutlaka depresyona girdiği bilimsel bir gerçektir. Bazı insanlar depresyonda oldukları halde bunun farkında olmayabilir ve bu hislerin normal olduğunu düşünebilirler. Tek başına hiç bir belirti bir kişinin depresyonda olduğunu göstermez. Bu yazıda depresif hisseden kişilerin beden dilleri ile ilgili ipuçlarını sizlerle paylaşacağım. Beden dili ipuçlarının üçünü ya da dördünü kendinizde ya da başkalarında gördüğünüzde bir şeylerin kesinlikle yolunda gitmediğini düşünebilirsiniz.

Depresyonun en açık beden dili göstergelerinden biridir. Böyle duruşu olan pek çok kişi ile karşılaşabiliriz. Omuzları öne doğru eğilmiş ve kamburu çıkmış şekilde bir duruş ve oturma şeklidir. Kötü duruş bir duruş bozukluğu ya da alışkanlıktan da kaynaklanabilir. Aynı zamanda uzun süreli bir depresyonun yarattığı bir beden alışkanlığı da olabilir.

Çok ilginç değil mi? Gülme nasıl depresyonun bir belirtisi olabilir? Araştırmalar depresyonu olan kişilerin abartılı ya da çok az güldüklerini gösteriyor. Özellikle çok da komik olmayan bir şeye abartılı şekilde gülmek kaygının veya kabul görmenin bir belirtisi olarak karşımıza çıkıyor. Örneğin herkesin çokta gülmediği bir espriye aşırı derecede gülmek bir şeylerin yolunda gitmediğini gösterebilir. Diğer yandan herkesin çokça güldüğü komik durumlarda bile zorla gülümsemek ya da gülememek o kişinin o iletişimden kopuk olduğuna ve ilgisizliğine işaret edebilir.

Özgüven eksikliği olan kişiler göz kontağı kurmakta zorlanırlar. Karşılarındaki kişi ile konuşurken ya aşağıya ya da kişinin arkasına bakarak konuşurlar. Ancak öz güveni eksik olan kişi göz kontağı kuramamasına rağmen konuşmaya dikkatini verebilir. Buradaki göz kontağı eksikliği kişinin çekingenliği ile ilgilidir. Ancak depresyondaki kişi gözünüzün içine baksa da bakmasa da belirgin olan şey konuşma ile pek ilgilenmediğidir. Konuşmadan sıkılmış ve uzak görünür. Bu nedenle göz kontağında sıklıkla kopukluklar meydana gelir.

Bir insan ayakta dururken ayaklarına bakın. Ortalama bir insan, omuzları genişliğinde ayaklarını açarak durmaktadır. Bir an özgüveni yüksek Süpermen’i de hayal edecek olursak, omuzlarından da geniş bir duruşa sahiptir. Depresyondaki bir kişi tıpkı dünyada görünmek istemiyormuşçasına mümkün olan en küçük yeri kaplamaya çalışır. Ayakları neredeyse birbirine bitişiktir. Kamburu çıkan omuz duruşu ile daha fazla küçülmek ve az yer kaplamak depresyonun bir diğer beden dili göstergesidir.

Bir kişi otururken, bacaklarını açarak, çapraz olarak oturur ya da bacaklarını bitişik tutabilir. Depresyondaki kişi sıklıkla ayak bileklerini çapraz tutar. Bu kaygının ve bedeni korumanın beden dilindeki yollarından biridir. Ayak bilekleri çapraz biçimde oturmak tümüyle bilinçdışı bir harekettir. Bu şekilde oturmak depresyondaki kişi için diğer oturma şekillerinden daha konforludur.

Kötü duruş özelliği ile de ilgili olarak kişinin kafası öne doğru çıkmış ise bu boyun eğme ve teslim olmanın bir göstergesi olabilir. Köpeklerin otoriter ve baskın bir lider karşısında başlarını öne doğru çıkardıkları görülür. Bedenlerindeki en hassas bölümü karşı tarafa sunarak bir korkuları olmadığını ve teslim olduklarını göstermektedirler. Bir diğer değişle vazgeçtiklerini anlatmaktadırlar. Kötü beden duruşunda olduğu gibi bunun da beden alışkanlığı olup olmadığını ayırt etmek önemlidir.

Bir diğer beden dili göstergesi konuşurken ya da dinlerken boş bir suratla bakmaktır. Günlük konuşmada karşımızdakinin söylediklerine göre suratımız dalgalı bir deniz misali sürekli değişir. İfadesiz bir yüz olduğunda anlatılan hikaye ne kadar ilginç olursa olsun, yüz de bununla uyumlu bir ifade olmaz ise bu depresyonun göstergesi olabilir. Bu kişiler dinlerken de sürekli karşıdakini kafa hareketleri ile destekleyen bir dinleyici yerine bom boş ve hareketsiz biçimde karşıya bakabilirler. Dinlerken bazen gülümseme ile karşılaşabilirsiniz. Normal bir gülümsemede gözler de gülümser. Gözlere dikkat edin. Sadece ağız gülümsüyor gözler hareketsiz duruyorsa bu karşıdaki kişinin mutlu olmadığına dair bir ipucu olabilir. Gerçek bir gülümseme için gözlerin kenarlarında kaz ayakları denilen kırışıklıkları gördüğünüzden

Bir kişi normal halinden çok daha az hareket etmeye başlıyorsa bu depresyonun bir başka göstergesi olabilir. Enerji ve heyecanın ne kadar az olduğunu gösterdiğinden depresyon için önemli bir beden dili sinyalidir. Bir şeyleri toplarken, arabaya binerken, yatarken, kalkarken, yürürken ve yemek yerken davranışlarına dikkat edin. Depresyondaki insanlar için yapılacak her şey çok fazla efor gerektirir dolayısıyla fazla zamana ihtiyaç duyarlar.

Menüde bir yemek seçmekten nereye gideceğine kadar herhangi bir konuda karar verirken zorluk yaşamak depresyonun bir diğer büyük göstergesidir. Bir konuda fikir sahibi olamamak ilgisizliğin, sorumluluk alamamanın ve kararına güvenmemenin sonucu olabilir. Kararsızlık bir beden dili hareketinden daha çok bir davranış olsa da zihnin iç yüzünü anlamak için önemli bir göstergedir.

Depresyona girmiş kişilerde gözlemlediğimiz temel beden dili göstergelerini paylaştık. Tekrar söyleyelim bu davranışlardan hiç biri tek başına görüldüğünde depresyonda olunduğunu göstermez. Tek başlarına bir alışkanlığın ya da başka bir sorunun göstergesi olabilirler. Bu belirtilerden hiç birine sahip olmayan bir kişi bir süre içinde bunun bir kaçına sahip olmaya başlarsa bu bize o kişi ile ilgili bir şeylerin yolunda gitmediğini gösterir. Siz ya da bir yakınınız da bu belirtilere rastlarsanız erken müdahale için adım atma ve erkenden depresyonla baş etme şansınız olur…

Bu yazı Özge Altan Aytun tarafından hazırlanmıştır ve tüm hakları saklıdır. Her türlü soru görüş ve önerileriniz için: ozge@psikolojistanbul.com