MAKALELER

Sıkıldım Sıkıldım Uçmak İstiyorum!!!

Sıkıntıyla Başa Çıkın

Evde oturuyorsunuz. Elinize bir kitap aldınız olmadı. Televizyonu açtınız olmadı. Dışarı çıkmak istemiyorsunuz. Her şey çok manasız geliyor. Ve gözünüz bir anda duvardaki saate takıldı. Ne kadar da yavaş ilerliyor. İşte şu an yaşadığınız tarif edemediğiniz ama eskiden biri aşina olduğunuz durum “can sıkıntısı”.

Can sıkıntısı sıklıkla önemsiz ve geçici bir durum olarak görülse de araştırmalar sağlığı ve genel iyilik halini önemli ölçüde etkileyen kronik ve sürekli bir stres kaynağı olabildiğini gösteriyor.

İş yerinde can sıkıntısı dikkati etkileyerek ciddi kazalara sebep olabiliyor. Davranış boyutunda ise dürtü kontrolü ile ilişkili problemlere neden olarak aşırı yeme, madde ve alkol kötüye kullanımı ve aşırı kumar oynama davranışı ile ilişkili bulunuyor. Can sıkıntısı aynı zamanda ölümle bile ilişkili bulunuyor. Bu durumda çocukluktan beri sıklıkla kullandığımız “Sıkıntıdan Ölmek” tabiri gerçek olabilir.

York Üniversitesi’nden Psikolog ve bilim adamı Eastwood ve arkadaşları can sıkıntısını “bir şeyler yapma isteğinin büyük ölçüde bulunduğu sırada beynin dikkat ağındaki aksama nedeniyle tatmin edici bir aktiviteyle meşgul olmaya ulaşamamak” olarak tanımlıyorlar.

Bu araştırmaya göre, özellikle can sıkıntısı yaşadığımız zamanlar;

  • Tatmin edici bir aktiviteye katılmamız için gerekli olan içsel bilgilere (örn. düşünceler ve duygular) ya da dışsal bilgilere (örn. çevresel uyaranlar) odaklanmakta sıkıntı yaşadığımız zamanlar
  • Odaklanma konusunda zorluk çektiğimizi fark ettiğimiz zamanlar
  • Bu durumun çevre tarafında da sıkıcı bulunduğuna dair inancımız olan zamanlar (örn. “bu iş çok sıkıcı”, “bunun için yapacak bir şey yok”)

Araştırmacılar, can sıkıntısı ve dikkatin oldukça ilişkili olduğunu vurguluyor ve can sıkıntısından yakınanlar için sıkıntı ile ilişkili problem yaratan bilişsel kalıpları azaltacak yeni stratejiler bulmaya çalışıyorlar.

 

Bu yazı Özge Altan Aytun tarafından hazırlanmıştır ve tüm hakları saklıdır. Her türlü soru görüş ve önerileriniz için: ozge@psikolojistanbul.com